ŚMIERDZĄCA EKONOMIA

Trudno nie zauważyć, że po zmierzchu w niektórych miejscach na terenie Tłuszcza unosi się intensywny zapach palonego plastiku. Najczęstszym powodem palenia śmieci w ciepłe miesiące są „oszczędne” podgrzewanie wody i usuwanie w darmowy sposób nadwyżki śmieci. A to tylko jeden z aspektów problemu zanieczyszczania środowiska przez mieszkańców Tłuszcza.

Powszechnym zjawiskiem widocznym między innymi na osiedlu Długa jest niszczenie –często przez podpalanie – tzw. „puszek”, czyli małych koszów na śmieci oraz pojemników do segregacji odpadów. Do tego regularnie, mniej więcej raz na kilka miesięcy, zdarzają się podpalenia śmietniska znajdującego się na terenie cmentarza przy ul. Długiej. Wspomnieć też trzeba o wywożeniu śmieci do lasów, przydrożnych rowach i na łąkach.

Policja oraz Wydział Urbanistyki i Gospodarki Komunalnej naszej gminy odbierają zgłoszenia o tych nieprawidłowościach, jednak problem zaśmiecania terenów oraz niszczenia infrastruktury wspomagającej gospodarowanie odpadami nie znika.

Jakiś czas temu na terenie miasta wystawione zostały przez wspomniany wydział duże kontenery na odpady, dzięki czemu proceder wywożenia śmieci do lasu czy palenia ich zmalał. Niestety, od czasu wejścia w życie ustawy o segregacji odpadów (w 2002 r. – Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607) oraz decyzji o zabraniu kontenerów problem wywożenia śmieci do lasów, pozostawiania ich na łąkach czy w rowach nasilił się.

Co na to prawo?

Obowiązek ochrony środowiska przez prawo karne nałożyła na państwa członkowskie Unia Europejska, ale jak widać w wielu gminach (w tym, niestety, naszej) sankcje karne mają dużo większe oddziaływanie niż sankcje administracyjne lub odpowiedzialność cywilna.

Zarówno palenie śmieci jak wyrzucanie ich do lasu, rowów czy na łąki, jest przestępstwem wpisanym do Kodeksu Wykroczeń (Rozdział ΧІІ, Przestępstwa przeciwko środowisku, artykuły 181 – 188 oraz art. 161 i 162 także zawarte w KW).

Kwestie ochrony środowiska oraz prawidłowej gospodarki odpadami w naszym kraju spoczywają ustawowo na samorządach lokalnych. W naszej gminie sprawę tę określa szczegółowo Uchwała Nr V/75/07 Rady Miejskiej w Tłuszczu z 14 marca 2007 roku w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku  na terenie Gminy Tłuszcz. Gminy mają w tym wypadku obowiązki (takie jak zapewnienie systemu do selektywnej zbiórki odpadów czy objęcie wszystkich mieszkańców edukacją ekologiczną), natomiast nie mają odpowiednich narzędzi, by wywiązywać się z tych obowiązków w sposób efektywny. Dlatego powstają takie programy jak program wsparcia w edukacji odpadowej i organizacji systemowej zbiorki odpadów dla samorządów o nazwie „Czysta Gmina” prowadzony od 1999 roku przez Fundację Nasza Ziemia, Program Ograniczenia Niskiej Emisji bądź inne programy, które umożliwiają zdobycie dotacji na wywóz azbestu czy zakup kolektorów słonecznych. Niestety, nie każda gmina korzysta z takiej pomocy.

Gminna ekologia, czyli skąd przyjdzie kontrola

W naszej gminie jednym z ważniejszych narzędzi w walce z nielegalnym pozbywaniem się śmieci jest ewidencja zawieranych przez właścicieli nieruchomości umów o odbiór odpadów komunalnych. W okolicach Tłuszcza wzorcowym przykładem jest miejscowość Stryjki, w której wszyscy mieszkańcy podpisali umowy. W całej gminie Tłuszcz tylko 80% mieszkańców podpisało taki dokument. Niestety, sama ewidencja umów o odbiór odpadów nie chroni przed sytuacją, w której zawierający umowy obejmujące minimalne ilości odpadów za minimalną opłatą równocześnie pozbywają się nadmiaru odpadów nielegalnie.

I tutaj, zgodnie z prawem ochrony środowiska, upoważnieni pracownicy i funkcjonariusze straży miejskiej mogą dokonać kontroli, wkraczając z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem na teren nieruchomości. Mają oni prawo przeprowadzić odpowiednie badania (np. pobrać próbki popiołu z pieca), przesłuchać mieszkańców, zażądać pisemnych lub ustnych informacji oraz okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych niezbędnych do ustalenia stanu faktycznego. Bardzo dobrym przykładem na skuteczność takich działań są wybrane rejony miasta Wołomin – w którym kontrole Straży Miejskiej są częste, dokładne oraz wiążą się z dużymi nieprzyjemnościami i konkretnymi karami finansowymi dla mieszkańców, którzy zagrażają nie tylko swojemu zdrowiu, ale przede wszystkim zdrowiu innych.

Na nic diety, gdy wokół skażenie

Nasza świadomość konsekwencji niszczenia środowiska, w którym żyjemy, jest od lat bardzo niska. Myślenie o naszym zdrowiu i jakości życia koncentruje się głównie na doborze diety. Niestety, to nie wystarczy. O ironio, dowodem na to, że sprawa naszego zdrowia jest nam nieobca, świadczą objawy wręcz paniki narodowej podsycanej przez media w czasie zagrożenia grypą czy obecnie, gdy mamy do czynienia z przypadkami zakażenia żywności bakterią EHEC. Zdecydowana większość ludzi, na miarę swoich możliwości, podejmuje różne działania mające na celu profilaktykę i ochronę swojego zdrowia, lecz dbałość o nasze warunki codziennego życia, środowisko i myślenie „ekologiczne” są w powijakach.

Nie tylko bierne palenie, kontakt z osobą chorą na grypę czy spożywanie skażonych warzyw mogą poważnie i w krótkim czasie zaszkodzić naszemu zdrowiu! Zanieczyszczenie wody, powietrza lub ziemi w bardzo szybkim tempie, z roku na rok, pogarsza standard życia w mieście, zdecydowanie obniża jakość spożywanych pokarmów, a co za tym idzie, stan naszego zdrowia i odporność, prowadząc do zwiększenia różnorodności chorób wywołanych czynnikami środowiskowymi, między innymi alergii.

Nie bądź obojętny, bądź eko

O ile wybór zasad moralnych, którymi chcemy kierować się w życiu, pozostaje (o ile nie godzą te zasady w dobro innych) naszym niekwestionowanym wolnym wyborem, o tyle niszczenie środowiska wynikające z głupoty, niewiedzy bądź źle pojętej oszczędności jest już wykroczeniem prawnie karalnym. Co więcej, takie działania powinny być napiętnowane społecznie przez każdego mieszkańca miasta i gminy, ponieważ godzą one w największe dobro, jakim dysponujemy: nasze zdrowie, jakość naszego życia!

Łatwiej o reakcję, jeśli ktoś pali śmieci na podwórku – każdy sąsiad ma prawo interweniować z oczywistych względów, wzywając policję bądź straż pożarną. Daje to odpowiednim służbom możliwość złapania sprawcy na gorącym uczynku, a za wypalanie śmieci i niekontrolowane ognisko o płomieniu ponad metra wysokości przewidziane są kary. To w obawie przed tym wielu mieszkańców gminy pali nocą śmieci w piecach opałowych swoich domów.

Walka ze zjawiskiem wyrzucania śmieci w lasach i do rowów jest trudna, bo wyrzucającego odpady trudno złapać na gorącym uczynku. Ten problem mógłby rozwiązać jedynie monitoring w kluczowych miejscach. Faktem jest też, że od czasu zamontowania szlabanów w lasach wywożenie śmieci w głąb skupisk leśnych jest znacznie utrudnione.

Owszem, bardzo ważne i potrzebne są akcje sprzątania, ale w pierwszej kolejności musimy wszyscy dbać o nieśmiecenie i pilnowanie, aby nie śmiecono! Nie tolerujmy tego. Każda taka sytuacja to wykroczenie, które należy zgłaszać policji lub straży miejskiej, w swoim urzędzie gminy, a nawet mediom.

Wiele gmin stanowi dobry przykład, że zdecydowaną część lokalnych problemów ekologicznych (takich jak np. niszczenie pojemników na śmieci) można rozwiązywać przy aktywnym udziale mieszkańców. Ci, o ile nie poprzestaną na narzekaniu, mogą wiele zmienić na lepsze. Musimy porzucić taki sposób myślenia, że nie mamy na nic wpływu i nic od nas nie zależy. Takich „nas” w naszej gminie jest 19 091 i nawet niewielkie zmiany na rzecz naszego środowiska i zdrowego życia spowodują wielkie pozytywne konsekwencje dla zdrowia nas samych oraz naszych dzieci i wnuków!

• Anna Maziarz

Jak prawidłowo gospodarować odpadami, mieszkając w Tłuszczu – czyli praktyczne eko-porady:

• Jeśli nie mamy podpisanej umowy na odbiór śmieci przez specjalistyczną firmę, możemy nabyć worki na śmieci z MPK SP. Z O.O. z Ostrołęki. Są one dostępne w sklepie przemysłowym przy ul. Warszawskiej 68, a w koszt worka (11,90 zł) wliczony jest od razu jego wywóz zgodnie z grafikiem odbioru śmieci sprzed posesji przez wspomniany zakład.
• Segregujmy wyprodukowane przez nasze gospodarstwo domowe śmieci (na szkło, papier, metal i plastik). Do naszej dyspozycji są trójdzielne pojemniki do segregacji śmieci znajdujące się na terenie całego miasta oraz w szkołach. W sklepach znajdują się punkty zbioru zużytych baterii. Właściciele domów z ogrodami mogą dodatkowo założyć kompostownik na odpady organiczne (pamiętając o przepisach, m.in. nakazujących umieszczenie takiego pojemnika w odpowiedniej odległości od granicy działki itp.)
• Nie wyrzucamy do zwykłych śmietników elektrośmieci np. telefonów komórkowych, które zawierają w sobie dużo niebezpiecznych związków i metali ciężkich jak kadm czy ołów, ale także cenne metale szlachetne możliwe do odzyskania i wykorzystania powtórnie, o ile telefon trafi do odpowiedniego punktu odbioru zużytego sprzętu. Nie róbmy tego też z odpadami wielkogabarytowym: starymi telewizorami czy pralkami – są dla nich specjalnie przeznaczone miejsca. W naszej gminie autoryzowanym punktem zbierania elektrośmieci jest dawne składowisko odpadów w Wólce Kozłowskiej. Odpady wielkogabarytowe i elektrośmieci można tam przywieźć w każdą ostatnią sobotę miesiąca w godzinach 8:00-14:00.
• Ograniczmy ilość odpadów, korzystając z opakowań ekonomicznych bądź ulegających recyklingowi (które po zużyciu wyrzucimy do pojemnika-segregatora).
• Ponownie wykorzystujmy wszystko, co się do tego nadaje! Recykling jest pożyteczny i modny nie tylko jeśli chodzi o stroje retro czy zabytkowe przedmioty. Powodzeniem cieszą się przedmioty wykonane z plastikowych odpadów – artystyczne lampy, torby itp. W wielu miastach doskonale sprawdzają się kiermasze rzeczy używanych.
• Postępujmy ostrożnie z resztkami leków! Nie wylewajmy ich do zlewów czy ubikacji, ponieważ zawierają substancje niebezpieczne dla środowiska. Możemy pozbyć się resztek farmaceutyków w przeznaczonych na to miejscach na terenie aptek.
• Rozważnie dozujmy detergenty i używajmy środków biodegradowalnych, aby nie zatruwać gruntów i wód lokalnych.
• Nie wypompowujemy nieczystości ciekłych na swoją bądź cudzą posesję nie tylko dlatego że jest to karalne. Przede wszystkim ścieki te poważnie zatruwają glebę, przedostając się później do spożywanych przez zwierzęta i ludzi roślin.
• Gruzu, ziemi oraz innych odpadów pobudowlanych pozostałych po budowie czy remoncie pozbyć można się po wcześniejszym uzgodnieniu z Zakładem Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Tłuszczu (odbiór czystego gruzu) oraz wywożącymi na naszym terenie nieczystości stałe zakładami: MPK Ostrołęka, Jurant z Zielonki oraz UTiK Grzybowski z Wyszkowa.